Qe əvvəlho...
Tatho əә İron bəә Qafqaz qe-qe sıftəәho küç soxdəә morond. Uşunəә zuhunşun Hind-Avropa oiləә zuhuni İronəә toxeyi birəә cəәnubqəәrb qrupirəә bö məәxsusi. Yekəәmihöyi bəә güfdirəәnund ki, uşun umunəә əә eremun əәvvəәl 540-ci soləә bö kəәləәhəә şəәhəәr birəә Bobil, Kırəә əә qüli dəәğəәrısdəә bəәhdo inco küç soxdond. ƏӘmmo üzgəәhöyi bəә üfdirəәnund ki, uşun bəә 300 soləә bö nəәzdık bəә ye mıddəәti bəә Azəәrbaycon zisdond. Uşunəә ben əәrozi küç soxdəә vaxti dəәqiq nəәboşıseş, yekəәm tatho bəә güfdirəәnun ki, uşun həәmişəә Qafqazəә bəә kühi zisdond vəә bəәhdoho zuhunəә qəәbül soxdond.
Zuhunə cürəbəcürə birəni
Tata zuhuni bəә çorto dialekt cıro mudunı birəәn. ƏӘvvəәlin dialekt Lövijəә dihhöyirəә bəә əәtrofi cəәəәm bire. Dıimci dialekt dəәryoh Xəәzəәrəә bəә əәtrofi əә Quba təә bəә rayon Xızi
cəәəәm bire (həәrdəәn in şəәrqəә dialekti num nohrəә bəәbirəәn). Səәımci dialekt Abşerona bəә niməә adeyi birəә bəә dıto dih, bəә Balaxanı vəә bəә Nügəә Suraxoni sıxan soxdəә birəә dialekti. Oxirinci dialektsəә “Oləә Qəәsəәbəә” numlı dihəә bö sıxan soxdəә birəә dialektəә bö oidi, ben dih kühəә yəәhudiho yi. bəә zisdəәnund. Uşunəә zuhunşun bəә əәvvəәlin səәto dialektəә bö xunöyi, əәmmo ibronirəә zuhunirəә bəә təәsiri munde.
Kəmə dini torix
V11- V111 əәsrhorəә bö Azəәrbayconəә fors zuhunlı əәholiyi əәrəәbhorəә əә təәrəәfi gırıfdəә bı. İn vaxta bö vo zuhun tati sıxan soxdəәgorunəә qeyi islama qəәbül soxdund. İmuruz tathorəә
yekəәmi nəәdəәnşim ki, sınniyi, qeyi şiəә müsülmonhöyi. Bəә “Oləә Qəәsəәbəә” tat zuhunlı
insonho xışdəәnunəә yəәhudiyi rışe xışdəәnunəә doşdond.
